Puławy - z wizytą u Czartoryskich, a na koniec neogotyk w Łosicach

    Pani na Puławach, o której głośno było w całej Europie na przełomie wieków osiemnastego i dziewiętnastego, wciąż fascynuje swoim niezwykle barwnym życiem. Pisano o niej i ona pisała o sobie...
    Izabela z Flemmingów Czartoryska (1746-1835), obdarzona przydomkiem Matka Spartanka, w trudnych dla Polski czasach gromadziła pamiątki polskie, powierzając je potomności...

    Wracając z Kazimierza Dolnego tutaj i tutaj postanowiliśmy tym razem jechać przez Puławy, a nie jak poprzednio przez Lublin tutaj, ażeby przyjrzeć się z bliska posiadłości prekursorki polskiego muzealnictwa, a w szczególności słynnej Świątyni Sybilli - pierwszego na ziemiach polskich i jednego z pierwszych muzeów w Europie - wzorowanej na architekturze antyku, u wejścia której księżna poleciła umieścić napis Przeszłość Przyszłości.

    Usytuowana na wysokiej skarpie Świątynia Sybilli imponuje nie tylko położeniem, ale i rozmiarami. Od strony parku widoczna jest jej górna część zbudowana z ciosów kamiennych, zaś dolną ceglaną, częściowo ukrytą w ziemi, możemy podziwiać schodząc ścieżką ze skarpy. Wejścia do górnej sali strzegą dwa lwy - dar cara Rosji Aleksandra II.

    Tuż obok Świątyni Sybilli znajduje się kolejne dzieło życia księżnej Izabeli Czartoryskiej, Dom Gotycki, mieszczący pamiątki obce. 

    Między obiema budowlami w rozpaczliwej pozie odnajdujemy bohaterów poematu Jerozolima Wyzwolona, Tankreda i Kloryndę - kopię grupy rzeźbiarskiej z białego marmuru, wykonanej pod koniec osiemnastego wieku we Florencji na zamówienie króla Stanisława Augusta Poniatowskiego - przykład najnowszych trendów romantycznych w rzeźbie, tu, ukazujący moment śmierci Saracenki na rękach kochającego ją krzyżowca z napisem na cokole: Giniesz, śliczna Kloryndo, od miłosnej dłoni, a twój Tankred nad własnym zwycięstwem łzy roni.

        Spacerując po rozległym terenie nie sposób nie zauważyć przykładu architektury ogrodowej wzorowanej na typie chińskiej pagody, a mianowicie osiemnastowiecznej Altany Chińskiej zwanej także Domkiem Chińskim. Ponoć znajduje się w niej oryginał rzeźby Tankreda i Kloryndy.

     Na terenie parku odnajdujemy Domek Żółty z początku dziewiętnastego wieku. Przebywał w nim podczas pobytu w Puławach car Aleksander II, stąd też jego druga nazwa Domek Aleksandryjski.
    Do wnętrza zapraszali nas organizatorzy wystawy prezentującej fotografie pochodzące z archiwum Marii Bawolskiej i Muzeum Czartoryskich w Puławach. Autorem zdjęć z lat 1952-1962, przedstawiających piękno parku w czterech porach roku jest Stanisław Bawolski (1927-1993).

    Intrygującą budowlą na terenie założenia pałacowo-parkowego jest wieża ciśnień wybudowana z czerwonej cegły w 1897 roku, reprezentująca tak zwany styl klasycyzmu rosyjskiego.

    W pobliżu wieży ciśnień znajduje się Brama Rzymska wybudowana w 1829 roku, wzorowana na Łuku Tytusa w Rzymie.

    W 2005 roku w 170 rocznicę śmierci Izabeli z Flemmingów księżnej Czartoryskiej (1746-1835), w pobliżu murowanego ogrodzenia położono kamienną płytę z napisem w dolnej jej części:

O przyszły los gorliwych pobudzona chęci
Zebrałam przeszłość polską w przybytek
pamięci
Ażeby szczątki godne wiekopomnej chwały
Późnym wiekom świadectwo narodu dały…
Izabela Czartoryska

  

    I jeszcze ostatnie migawki ze spaceru po załażeniu pałacowo-parkowym w Puławach

   Naprzeciw wejścia do założenia pałacowo-parkowego znajduje się pięknie utrzymany park miejski.

    W drodze powrotnej zaintrygowały nas jeszcze, widoczne z daleka, dwie wieże neogotyckiego kościoła w Łosicach. Skręciliśmy do centrum miasta, ażeby czegoś więcej dowiedzieć się na temat owej budowli. Okazało się, że w tej świątyni, z początku dwudziestego wieku, pod wezwaniem świętego Zygmunta, znajdują się cenne zabytki: w ołtarzu głównym siedemnastowieczny obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem, a w ołtarzu bocznym słynący cudami również siedemnastowieczny obraz Matki Bożej Przeczystej - unicka ikona z dawnej łosickiej cerkwi Zaśnięcia Matki Bożej, zaginiona, kilkanaście lat temu wróciła do kościoła.

    Puławy, Łosice, 21 sierpnia 2018 roku