Provins - jedno z najlepiej zachowanych średniowiecznych miast francuskich

    Mieszkaliśmy w pobliżu dworca RER linii A, łączącej Cergy Le Haut z dwoma końcowymi przystankami, w Marne-la-Valée Chessy i w Boissy Saint-Léger. Linia A rozwidla się w Vincennes i należy pamiętać aby nie pomylić pociągów!
    Na stacji metra zasięgnęłam informacji w sprawie dojazdu do Provins - dobrze zachowanego średniowiecznego miasta wpisanego w dwa tysiące pierwszym roku na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
     Pani w okienku poinformowała mnie, że najlepszym sposobem będzie komunikacja łączona, najpierw RERem linią A do Disneylandu, czyli na końcową stację Marne-la-Valée Chessy, a stamtąd autobusem nr 50 do Provins.
    Niewątpliwie jest to najlepsze połączenie, bo daje możliwość rozpoczęcia średniowiecznej przygody na pierwszym przystanku w tak zwanym Górnym Mieście - Ville Haute, Quai Nr 1, gdzie usytuowano L'Office de Tourisme, czyli informację turystyczną zwaną także Maison du Visiteur. Takiej możliwości nie daje podróż pociągiem, bowiem dworzec znajduje się w Dolnym Mieście. Tam też, przy Quai Nr 6, swój końcowy, drugi przystanek ma autobus numer 50. Stamtąd wracałam do Paryża...

     Spóźniłam się dokładnie pięć minut na autobus i musiałam odczekać niemal okrągłą godzinę na następny kurs o jedenastej. W Disneylandzie byłam kilka razy i szczerze mówiąc nie chciało mi się spacerować po okolicy. Ku przypomnieniu zrobiłam parę zdjęć i energię trzymałam na zaś, obserwując przyjeżdżających i wyjeżdżających stamtąd ludzi, przeważnie rodziny z dziećmi z wielkimi walizami i wózkami, jedne wymeldowały się już z pobliskich hoteli i zmierzały na paryskie lotniska, inne właśnie przybywały do bajecznie kolorowego miejsca uciech.
    Siedziałam w cieniu pod zadaszeniem i przypominałam sobie nasze rodzinne wypady i wycieczki z przyjaciółmi do obu Parków Disneya.
    Chi, chi, chi..., mnóstwo wrażeń, przygód, zdjęć, filmów... z naszymi dziećmi, kiedy były małe i kiedy obrastały w piórka. Co za emocje..., blade twarze na Indiana Jones, zielono-fioletowe z wrażenia na Roller Coasterze, czy też rozdziawione gęby w locie na księżyc... Ech!

    Żałowałam bardzo, że Ryszard nie mógł spędzić ze mną tego dnia.
    W komfortowym autobusie było zalewie kilku pasażerów. Za kierownicą siedziała pani niewiele młodsza ode mnie. Jechała płynnie, szybko i na pierwszy przystanek w Provins zajechała zgodnie z rozkładem, to jest o dwunastej minut jedna...
    W L'Office de Tourisme, w doskonale zorganizowanej dla podróżników przestrzeni otrzymałam wszelkie potrzebne informacje i kupiłam bilet wstępu tylko do Wieży Cezara - La Tour de César za 4,30 Euro. Dla ciekawości podam, że bilet wstępu tak zwany Pass Provins do wszystkich zabytków kosztuje 11,40 Euro - wykorzystany oczywiście tylko w dniu zakupu. Ponieważ zdawałam sobie sprawę, że nie będę w stanie zwiedzić wszystkich wnętrz postanowiłam skupić się na jednej atrakcji i zajrzeć jeszcze do gotyckiej świątyni, gdzie wstęp był bezpłatny. Zależało mi bardzo na spacerze po całym ogromnym cité médiévale.
    Oj, czuje się tam średniowiecznego ducha!
    Stroje z epoki, różnego rodzaju pokazy, takie jak chociażby plenerowe przedstawienia teatralne z drapieżnymi ptakami w harmonii z końmi, wilkami, dromaderami przywołują obrazy średniowiecznego Zachodu, Bliskiego Wschodu, a także stepy Azji Centralnej.
    Wspaniały, niezapomniany podniebny balet sokołów, orłów, sępów, sów, tańczące węże, galopujący na koniach rycerze, oszałamiające walki, kawalkady, woltyżerka, jeździectwo i żonglerka, a nawet radosne inscenizacje powrotu z krucjaty hrabiego Szampanii Tybalda IV,  przenoszą widza kilkaset lat wstecz w epokę rycerzy i pięknych strojnych księżniczek...
    Jeżeli chodzi o mnie, zdecydowanie wolałam podziwiać średniowieczną zabudowę Górnego Miasta obwiedzionego fortyfikacją o długości tysiąca dwustu metrów z dwudziestoma dwoma geometrycznie różnymi wieżami skonstruowanymi  w latach tysiąc dwieście dwadzieścia sześć - tysiąc trzysta czternaście. Niegdyś było to obwarowanie o długości pięciu kilometrów.

    Według legendy Provins wzięło nazwę od winnic cesarza rzymskiego Marka Aureliusza Probusa - Probi vinum. Probus jako rzymski generał zatrzymał się w mieście w dwieście siedemdziesiątym pierwszym roku, a kiedy panował już jako cesarz w latach dwieście siedemdziesiąt sześć - dwieście osiemdziesiąt dwa, przedsięwziął działania upoważniające do uprawy winorośli w Galii, anulując tym samym edykt Domicjana uchwalony blisko dwa wieki wcześniej.
    W czterysta osiemdziesiątym piątym roku, po zwycięstwie w Soissons, Clovis I przejął Castra Romana (warowny obóz rzymski) w Provins.
    W początkach dziewiątego stulecia zaczęto bić tam własną monetę -  denara -  le denier provinois, co świadczy o dużym już znaczeniu miasta, które należało wówczas do władców obszerniejszej niż dzisiaj Szampanii i było najważniejsze po Paryżu i Rouen .
    Średniowieczne Provins  szczyciło się największymi w Szampanii targami, które ściągały kupców z całej Europy. Pierwsze targi zorganizowano przed kościołem Saint-Ayoul. Odbywały się trzy razy w roku i ściągały około trzech tysięcy kupców.
    W obecnych czasach tradycyjne targi organizowane są jedenastego listopada w całym Dolnym Mieście i nie przypominają tych z zamierzchłej przeszłości. Zwyczaj ich organizowania pochodzi z Saint-Martin i rozpoczyna zimowy okres zatrudniania sezonowych robotników rolnych.
    Provins zapisało się w historii narodowej także wydarzeniem z trzeciego sierpnia tysiąc czterysta dwudziestego dziewiątego roku, kiedy to kilkanaście dni po koronacji w Reims, Karol VII w obecności Joanny d'Arc i dworu uczestniczył we mszy świętej w kościele Saint-Quiriace Collégiale...

    Do średniowiecznego miasta weszłam przez trzynastowieczną bramę forteczną Porte Saint Jean, ale zanim ją przekroczyłam przyjrzałam się bliżej murom obronnym biegnącym w stronę wieży Tour aux Engins na lewo, a także prawej stronie, tam gdzie odbywały się turnieje rycerskie.
    Według mapki miałam do wyboru trzy trasy, pomarańczową - Le parcours de Thibaud, niebieską - Le chemin de la Rose i fioletową - Le tour des Remparts. W wielu odcinkach, trasy pokrywały się ze sobą. 

    Przy końcu ulicy Saint Jean zwróciłam uwagę na dwunastowieczny dom, cały z kamienia zwany grange aux dîmes. Zapiski podają, że lokatorami w tysiąc dwieście dwudziestym trzecim roku, w salach o pięknych łukowatych sklepieniach świadczących o bogactwie miasta, mieszkali kupcy z Tuluzy, którzy przybyli na targi Foires de Champagne. Dzisiaj w tym trzypoziomowym domu urządzono muzeum pokazujące życie kupców i rzemiosło tamtych czasów.
 

    Tylko kilkadziesiąt kroków dzieliło mnie od placu Châtel - serca i centrum Górnego Miasta z dawną studnią i trzynastowiecznym krzyżem Croix des Changes zwanym także Croix aux Édits (krzyżem edyktów) u stóp którego dokonywano transakcji monetarnych, proklamowano edykty hrabiów i królów...
    Wokoło  placu znajdują się, la Maison aux 4 Pignons, la Maison des Petits Plaids - dawne sądy, L' Hôtel de la Coquille, a także w odległości dwóch przystanków kolejki turystycznej - ruiny kościoła Saint-Thibault.
 

     Symbolem władzy hrabiów Szampanii jest bez wątpienia jedyna w swoim rodzaju dwunastowieczna, ośmioboczna wieża o podstawie kwadratu Tour César - donżon pełniący różne funkcje: wieży strażniczej, więzienia, dzwonnicy...  Zwiedzając poszczególne poziomy, tarasy, większe i mniejsze komnaty..., łatwo poprzez projekcje holograficzne odbywające się w wieży przenieść się osiem wieków wstecz.
    Ostatnie piętro oferuje wspaniały widok na miasto i okolicę.  

     Zainteresowała mnie bryła kolegiaty pod wezwaniem świętego Cyriaka biskupa z Jerozolimy - Collégiale Saint-Quiriace. Okazuje się, że budowla ta nigdy nie została dokończona, jako że jej pierwotne założenie okazało się zbyt kosztowne. Fundatorem pierwszej kolegiaty (1022-1032)  był Odon II z Blois.
    Wiek później okazało się, że jest za mała aby pomieścić tamtejszą wspólnotę kanoników. W związku z tym hrabia Henri-le-libéral postanowił rozbudować ją tak aby na chórze zgromadzić się mogła setka duchownych. Henryk zmarł nie ukończywszy dzieła. Z planowanych w nawie ośmiu wnęk wybudowano tylko dwie.
    Także trudności finansowe królestwa za czasów Filipa Pięknego nie pozwoliły zrealizować projektu i ostatecznie w szesnastym wieku nawę kolegiaty zamknięto fasadą z dwoma przebiciami. Krzyż na dziedzińcu przed kościołem wskazuje miejsce gdzie według pierwotnego założenia miało znajdować się wejście do kolegiaty. W tysiąc sześćset dwudziestym piątym roku okazało się, że owe przebicia stanowią zagrożenie dla konstrukcji i zamurowano je.
    W niespełna czterdzieści lat później w górnej części świątyni wybuchł pożar. Powstałe szkody usunięto w ciągu dwóch lat. Żebrowane sklepienie nawy zastąpiono kopułą z cylindrycznym tamburem, przez które wpada światło do świątyni.
 

     Wychodząc z kolegiaty postanowiłam chwilę odpocząć w ogrodzie Jardin des Brébain i stamtąd jeszcze raz jej się przyjrzeć...

    
    Później zaś wąskimi uliczkami schodziłam wolno do Dolnego Miasta.
    Przed wejściem do podziemi - Les Souterrains zebrała się spora grupa turystów. Czekali na popołudniowe otwarcie korytarzy biegnących pod szpitalem - l'Hôtel-Dieu i pod ulicą Saint-Thibault. Zajrzałam tam także z ciekawości, ale nie miałam zamiaru przejść pachnącymi wilgocią chodnikami wykopanymi w ziemi o długości ponad dwustu pięćdziesięciu metrów. 

     Wolałam poszwendać się po zalanym słońcem i ukwieconym Dolnym Mieście i odnaleźć Kościół Świętego Krzyża, który swoją nazwę zawdzięcza kawałkowi świętego drzewa przywiezionego z Jerozolimy przez hrabiego Tybalda IV z Szampanii. Co ciekawe, świątynię budowano w wiekach od dwunastego do szesnastego na bagnach na drewnianych fundamentach. Dzisiaj w następstwie osuszania bagien, budowla mocno się zapada i jak widać na zdjęciach specjalne bele podpierają niektóre jej fragmenty. Kościół niestety był zamknięty.
 

 

 

    I jeszcze słowo o Tybaldzie IV. Przywiózł on z Damaszku czerwoną różę przyczyniając się tym samym do jej rozprzestrzenienia w Europie poprzez różne krzyżówki tego kwiatu.
    Od średniowiecza Provins słynie z uprawy pachnących róż. Można je podziwiać zwłaszcza w czerwcu, w szczególności zaś w La Roseraie de Provins w ogrodzie zajmującym trzy hektary powierzchni...

    Czerwona róża stała się symbolem Wojny Dwóch Róż.
 

    Provins, piątek 1 sierpnia 2014 roku

O Provins piszę jeszcze w poście
Przyjemne wspólne wędrowanie, czyli Provins w odsłonie drugiej, zimowej