Wyprawa do Rezerwatu przyrody Pazurek - Jura Krakowsko-Częstochowska

     Kolejnym, godnym uwagi, rezerwatem leśnym po Ostrężniku i Parkowe kliknij tutaj, jaki zaproponowała nam na niedzielną wycieczkę Terenia, był Rezerwat przyrody Pazurek. Wiedziała, że buczyny są moimi ulubionymi leśnymi zbiorowiskami roślinnymi, w których dominuje buk. Tak bardzo upodobałam sobie te drzewa, że zasadziłam je w moim ogrodzie (właściwie zrobił to Ryszard). Póki co malutkie sadzonki przywiezione z południa Polski mają się dobrze, czy wyrosną na wielkie, zdrowe okazy, tego pewnie nie zobaczę. Nie jest to ich naturalne środowisko i w mojej okolicy nie występują.

    Zaopatrzeni w kijki do nordic walking weszliśmy na ścieżką edukacyjną oznaczoną czerwonym trójkątem liczącą 5,1 kilometra długości. Trudno było nam robić zdjęcia w ciemnym krajobrazie rezerwatu ze względu na różne typy lasów bukowych, które porastają górne części wyniesień jurajskich. Migoczące słońce przedzierające się przez gęstą zieloną czapę koron rzucało jasne, rozproszone po całym kadrze plamy i gdyby nie jaskrawsze kolory ubrań pewnie nie było by nas widać na zdjęciach.

    Dominującym gatunkiem w drzewostanie rezerwatu jest buk zwyczajny, którego łatwo poznać po gładkiej srebrzystej korze.  Wczesną wiosną gdy gałęzie drzew pozbawione są jeszcze liści i przepuszczają całe światło słoneczne, dno lasu zamienia się w kolorowy dywan. Dzieje się tak dzięki zwiastunom wiosennego przebudzenia czyli roślinom zwanym geofitami. W kwietniu jako pierwsze pojawiają się żywiec dziewięciolistny, kokorycz pusta, przylaszczka pospolita, zawilec gajowy i gajowiec żółty. W maju, kiedy ulistnienie jest już rozwinięte ale ażurowe, młode liście wpuszczają w dno lasu nieco światła, zakwita marzanka wonna, czworolist pospolity i żywiec cebulkowy. Pod koniec wiosny geofity zamierają, aby w formie bulw, cebul i kłączy przetrwać do kolejnej wiosny.

   Gdy liście rozwiną się całkowicie i zamknie się pułap koron na dnie lasu panuje półmrok. W takich warunkach nieliczne rośliny są w stanie przetrwać. Pozostają tylko takie gatunki, które potrzebują do życia niewiele światła słonecznego lub obchodzą się bez niego. Należy do nich gnieźnik leśny gatunek byliny należący do rodziny storczykowatych. Jest przedstawicielem nielicznej grupy heterotroficznych roślin bezzieleniowych. Wyrasta wyłącznie w miejscach, gdzie znajduje się dużo substancji organicznej, posiada kwiaty, łodygę i drobne liście w kolorze ściółki bukowej, dlatego dość trudno go zauważyć.

    Rezerwat leśny Pazurek położony jest na wysokości 350-420 m n.p.m. to jest przeciętnej dla Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej i zajmuje obszar dość zróżnicowany pod względem rzeźby terenu. Świadczy o tym obecność licznych form skalnych (ostańcowych) oraz szeregu małych i suchych dolinek jak również niewielkich wzniesień.

    Utworzenie rezerwatu było podyktowane wystąpieniem na tym terenie pięciu zespołów leśnych w tym cennej florystycznie buczyny ciepłolubnej oraz buczyny sudeckiej oraz trzysta gatunków roślin naczyniowych w tym ponad dwadzieścia gatunków prawnie chronionych oraz szeregu gatunków górskich o reliktowym znaczeniu.

    Wędrując ścieżką edukacyjną podziwialiśmy nie tylko lasy liściaste (buczyny), miejsca z pięknymi naturalnymi odnowieniami buka i jawora, ale także formy skalne jak ściany i bloki wapienne, murki, półki, załomy skalne oraz szczeliny i leje krasowe.

    Rezerwat Pazurek znajduje się w granicach Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd oraz wchodzi w skład obszaru Natura 2000 Jaroszowiec. Obejmuje trzy odizolowane wzniesienia o łącznej powierzchni 584,8 ha z licznymi ostańcami górnojurajskich wapieni, pokryte zróżnicowanymi zespołami leśnymi. Zbocza wzgórz porastają różne typy buczyn oraz jaworzyna, w obniżeniach występują grądy, a wypłaszczenia zajmują bory sosnowe.
    Występują tu chronione gatunki roślin takie jak języcznik zwyczajny, czosnek niedźwiedzi czy miesiącznica trwała.

     Na szlaku, w środkowej części rezerwatu, zobaczyliśmy zbudowane z twardych wapieni skalistych Zubowe Skały. Ich ściany połogie, pionowe, przewieszone i inne kształty sięgają 18 metrów wysokości. Na niektórych z nich uprawiana była wspinaczka skalna i skałom tym wspinacze nadali nazwy: Babka I, Babka II, Biała, Boczny Mur, Główny Mur, Kwadratowa, Ostatnia, Zielona Ściana. Przy czerwono znakowanej ścieżce dydaktycznej znajduje się ostaniec zwany Małą Skałką. 

    To nie była jedna wyprawa tego dnia, ale o tym w kolejnych postach.
 

    Rezerwat przyrody Pazurek, 5 września 2021