Wesele na Cyprze. Pafos, Kurion, Omodos. Villa Romana del Casale

cd

     We wtorek poznałam Elę, przewodniczkę po Cyprze i z nią spędziłam kolejny dzień pełen podróżniczych wrażeń. Ela, dziennikarka, piętnaście lat temu wyszła za mąż za Cypryjczyka, także dziennikarza. Na wesele Eli, przyjechało z Polski pięć osób, ze strony męża było ich dziewięćset pięćdziesiąt pięć i niech nikt nie myśli, że była to rekordowa ilość gości. Na cypryjskie wesele zaprasza się przeciętnie trzy tysiące ludzi, powiedzmy z łapanki. Krewni wręczają zaproszenia swoim krewnym i znajomym, ci wręczają swoim, następni swoim i tak dalej... Zaproszenie można otrzymać w szkole, w kościele, w sklepie…
I o dziwo nikt nie odmawia przyszłym małżonkom, mimo że osobiście ich nie zna!
      O co więc w tym wszystkim chodzi? Chodzi oczywiście o kasę. Nikt nie kupuje prezentów! 

     Po ceremonii zaślubin, na której nie wszyscy muszą być, młoda para jedzie do domu weselnego, a właściwie do specjalnie na tę okazję wybudowanych hal, albo na stadion, czy jakieś inne boisko sportowe, na przykład szkolne lub po prostu lokuje się gdzieś na wsi pod chmurką… 

     Tam zaproszeni goście ustawiają się w długą kolejkę i składają nowożeńcom życzenia. Każdy ma w ręce kopertę, do której uprzednio włożył pewną sumę pieniędzy i swoją wizytówkę. A kiedy już złożył życzenia ustawia się w następną kolejkę po jakieś danie do jednej ręki i coś do picia do drugiej, po czym zasiada przy stole, lub tam gdzie jest wolne miejsce i konsumuje. Ponieważ drugi raz nie opłaca mu się stać w kolejce po kolejną porcję, więc po około półtorej godziny wraca do domu…
      Następnego dnia z rana, nowożeńcy otwierają koperty i zapisują w specjalnych zeszytach, obok nazwisk wszystkich ofiarodawców, otrzymane kwoty. Według Eli zbierają średnio dziesięć tysięcy euro i jest to ich czysty zysk na początek wspólnego pożycia.
      Ela ma dwoje dzieci, syna i córkę. Oboje jeżdżą do Polski i znają polskie zwyczaje. Któregoś dnia córka Eli oznajmiła, że kiedy będzie wychodzić za mąż chce, żeby jej ślub i wesele odbyły się w ojczyźnie matki. Ela nie ma wyjścia i podejrzewam, że zrobi dwa przyjęcia, jako że już przez wiele lat inwestowała w przyszłość swoich dzieci uczestnicząc w takowych w kraju męża… 

     Jej nazwisko figuruje w nie jednym zeszycie!
 

     Inną ciekawostką jest fakt, że każdy ojciec musi dać swojej córce posag. A jest nim mieszkanie! Bardziej majętni tatusiowie budują domy, ci mniej zamożni dobudowują piętro na własnej nieruchomości. I nie jest prawdą, że Cypryjczycy uciekają przed płaceniem podatków nie kończąc budów. Każda nie zamknięta budowa oznacza, że właśnie tam jest córka na wydaniu.
      Ela pokazała wolno stojącą, jeszcze nie zamieszkałą, luksusową posiadłość pewnego bogacza, którego córka ciągle czeka na swojego księcia z bajki, mamiąc oczy kandydatów posagowym pałacem. Ech…, podoba mi się taka ojcowska miłość!
 

     Na Cyprze stare tradycje, obyczaje, przyzwyczajenia… są ciągle że tak powiem w użyciu. Wciąż jeszcze niektóre kobiety, wzrastające w patriarchalnym modelu rodziny powiadają, że mają dwoje dzieci i jedną córkę, albo jedno dziecko i dwie córki…
      Jeszcze do niedawna kobiety cypryjskie nie miały prawa swobodnego wstępu do świątyni, ale o tym napiszę w innym poście.
      We czwartek poznałam Izę, również Polkę, mieszkającą na wyspie od dwudziestu lat. Na jej weselu było trzy tysiące osób!
      Równie ciekawym w obrządku kościoła prawosławnego jest chrzest, przy którym dziecko otrzymuje trzy sakramenty: chrztu, bierzmowania i Komunii Świętej…

     Zwiedzanie z Elą rozpoczęłam rankiem od Parku Archeologicznego w Kato Pafos. Byłam tam w niedzielę z Alikiem, ale jak już pisałam obejrzałam tylko jego część, a mianowicie ruiny zamku Saranta Kolones, pochodzące najprawdopodobniej z siódmego wieku, odbudowanego przez Lusignanów i opuszczonego po trzęsieniu ziemi, teatr z idealnie ociosanych bloków kamiennych i latarnię morską…

      Ela oprowadzała po Willi Dionizosa z doskonale zachowanymi mozaikami, o których istnieniu nie wiedziano do lat sześćdziesiątych ubiegłego stulecia i które podobnie jak te w Villi Romana del Casale na Sycylii zachowały się w idealnym niemalże stanie dzięki zwałom błota, które przykryły je podczas trzęsień ziemi. 
     Zarówno te na Sycylii jak i na Cyprze przedstawiają między innymi sceny mitologiczne. Można tam wyodrębnić pomieszczenia przeznaczone na sypialnie, kuchnie, jadalnie - gdzie odbywały się sympozjony, łaźnie i inne.
      Przy okazji Ela zaznaczyła, że dzisiejsze hamburgery nie są współczesnym wynalazkiem. Już w starożytności robiono podobne kanapki. Przepis z drugiego wieku mówi, że kulkę mięsa należy obsmażyć i włożyć między dwa kawałki chleba.
 

Zapraszam do Villi Romana del Casale na Sycylii

 

Villa Romana del Casale - letniskowy dom z okresu późnego Cesarstwa Rzymskiego

W Villi Romana del Casale było 50 pomieszczeń, sypialnie, łaźnie, sale gimnastyczne...

Villa Romana del Casale. Giganci - olbrzymy o wężowych splotach zamiast nóg

Villa Romana del Casale . Wielkie polowanie

Villa Romana del Casale. Są tu sceny chwytania dzikich zwierząt i ich przywóz z Afryki

Villa Romana del Casale. Są także sceny załadunku zwierząt na statek

Sala "Dziesięciu młodych dziewcząt" - mozaika z VI wieku wykonana na innej z wcześniejszego okresu

Sycylia - tereny wokół Villi Romana del Casale, niedaleko miasta Piazza Armerina

      Na Cyprze, w domu Dionizosa, którego nazwa pochodzi od motywu jednej z mozaik można także zobaczyć sceny z polowań, alegoryczne pory roku, wiele postaci z mitologii greckiej, symbole takie jak swastyka - znak powodzenia, czy heksagram – sześcioramienna gwiazda i inne motywy geometryczne…
      Są tutaj pierwsi pijacy, którzy zabili Ikariosa. Ikarios - postać z mitologii greckiej, udzieliwszy gościny Dionizosowi - bogowi dzikiej natury, winnej latorośli i wina, otrzymał w podzięce od niego krzew winorośli ze wskazówkami uprawy. Wyprodukowanym przez siebie winem poczęstował pasterzy, którzy pijąc w nadmiarze i nie znając jego działania stracili przytomność. Ich towarzysze myśleli, że Ikarios podał im truciznę i zamordowali go. Kiedy jego córka Erigona, przywołana wyciem psa Majry, odnalazła ciało ojca, z rozpaczy powiesiła się. Po śmierci bogowie zamienili ją w gwiazdozbiór Panny, ojca zaś w najjaśniejszą gwiazdę Arktura w gwiazdozbiorze Wolarza, a Majrę w Syriusza, najjaśniejszą z kolei gwiazdę konstelacji Wielkiego Psa…
      Mozaiki opowiadają również historię Pyramusa i Thisbe, gdzie Pyramus popełnia samobójstwo, myśląc, że jego ukochaną rozszarpał lew…, jest też Posejdon i Amymone, Dafne i Apollo, Hipolit i Fedra, Narcyz i wiele innych…

Park Archeologiczny w Kato Pafos - Dom Dionizosa

Mozaiki w Domu Dionizosa

Mozaiki w Domu Dionizosa

Dom Dionizosa - Pyramus i Thisbe

Dom Dionizosa - Posejdon i Amymone

Dom Dionizosa - Dionizos i Ikarios

Mozaiki w Domu Dionizosa

Mozaiki w Domu Dionizosa

Mozaiki w Domu Dionizosa - historia pierwszych pijaków

Paw, ptak Junony, w chrześcijaństwie symbolizował nieśmiertelność, wieczność Kościoła, Chrystusa

Mozaiki w Domu Dionizosa

Mozaiki w Domu Dionizosa

Park Archeologiczny w Kato Pafos - Dom Tezeusza

 Dom Tezeusza - Ateński heros Tezeusz

Dom Tezeusza

Park Archeologiczny w Pafos

Kato Pafos - Park Archeologiczny

Kato Pafos - Park Archeologiczny

      Z Pafos autostradą A6 jechałam wzdłuż południowego wybrzeża Cypru do Kurionu, zatrzymując się w malowniczej zatoczce przy Skałach Afrodyty, ale o tym miejscu opowiem w następnym poście. 

Skały Afrodyty

 

Strefa angielska na Cyprze

      Według Herodota Królestwo Kurionu założyli mieszkańcy starożytnego Argos z Peloponezu. Wcześniejsi Herodotowi pisarze łączą nazwę miasta z imieniem syna mitycznego króla Cypru Kinyrasa.

      Największy rozkwit miasta przypadał na czasy Imperium Rzymskiego oraz początek władzy Bizancjum. 
     Począwszy od trzeciego stulecia Kurion w większości zamieszkiwali chrześcijanie. Jednak w trzysta sześćdziesiątym piątym roku potężne trzęsienie ziemi położyło kres rozwojowi miasta, a ostatni mieszkańcy opuścili je w siódmym wieku po najeździe Arabów… 
     Ciekawostką jest, że kiedy ziemia przestała się trząść, ci którzy uszli z życiem powrócili. Natychmiast jednak uciekli w popłochu słysząc jęki wydobywające się spod gruzów Domu Eustoliosa. Myśleli, że są to dusze potępione i nie udzielili pomocy tym, których mogliby uratować od głodowej śmierci. Odkopane ciała świadczą o wielkiej tragedii zasypanych. Między nimi była młoda para z dzieckiem. Na palcu mężczyzny widniał pierścień z chrześcijańskim napisem.
      Dom Eustoliosa był niegdyś prywatna willą rzymską. Na zachowanych mozaikach można odnaleźć symbole z czasów pogańskich i  z okresu wczesnego chrześcijaństwa.
      Zarówno Dom Eustoliosa, jak i teatr grecko rzymski usytuowane są na wzgórzu, z którego rozciąga się wspaniały widok na morze.

Dom Eustoliosa chroni półokrągły dach

 

W willi z basenami, toaletami był doskonały system kanalizacyjny

Symbole, napisy zarówno z czasów pogańskich jak i wczesnego chrześcijaństwa

Fragmenty napisów w Domu Eustoliosa

Mozaika w Domu Eustoliosa

Teatr grecko rzymski w Kurionie

Kurion - teatr grecko rzymski

Kurion - teatr grecko rzymski

Kurion - teatr na wzgórzu i przepiękny widok na Morze Śródziemne

  

Kurion - widok ze wzgórza

      Jadąc w głąb wyspy do Omodos, na północ od wybrzeża, Ela opowiadała o Joannitach, którzy przybyli na Cypr po upadku Królestwa Jerozolimy. 
      Po Joannitach zostało wino, słodka Komandaria. 
      Filip Piękny zwykł mawiać, że jest królem win i winem królów, a Komandaria jest tak słodka jak kobieta o błękitnych oczach i jasnych włosach…
      W Omodos - centrum winnych wiosek, w muzeum win, miałam okazję skosztować tej słodyczy i powiem, że Komandaria, także wino mszalne, jest wyśmienita!
 

Omodos - w uliczce przed Muzeum wina

Omodos - Muzeum wina

Omodos - Muzeum wina

Omodos - Muzeum wina

Omodos - Muzeum wina

Wąskie uliczki w Omodos

Omodos

      Przed degustacją zwiedziłam Klasztor Krzyża Świętego. Znajduje się tam cząstka Krzyża Pańskiego i Świętego Sznura, którym Jezus był związany - jedyna taka relikwia na świecie, kamień z Golgoty, czaszka apostoła Filipa oraz dwadzieścia sześć relikwii innych świętych, między innymi Pantelejmona, Mikołaja, Barbary, Charłampa, Mariny, Tryfona…
      W tysiąc dziewięćset siedemnastym roku całość majątku monasterskiego została przekazana mieszkańcom wsi Omodos. Kilka lat później, z powodu braku mnichów, dawny klasztor został zlikwidowany, a jego świątynie stały się cerkwiami parafialnymi. W budynkach zamieszkiwanych pierwotnie przez mnichów urządzono muzeum. Proboszcz sam dogląda majątku, pracuje w polu… i łoży na utrzymanie rodziny… 
     Majątek kościoła cypryjskiego, liczącego około ośmiuset tysięcy wiernych szacuje się na trzy miliardy euro. Są to ziemie, fabryki, domy towarowe i inne nieruchomości…

Zabudowa klasztorna

 

Omodos - kościół w kompleksie klasztornym

Miejsce pielgrzymek

W podcieniach kościoła

Zabudowa wokół kościoła

Budynki klasztorne

Wchodzę do kościoła z cennymi relikwiami

Ikonostas kościoła

Gynaikonitis, balkon dla kobiet - jeszcze do niedawna tylko tam kobiety mogły przebywać

Relikwiarz Krzyża

Klasztor założono w miejscu znalezienia relikwii Krzyża Pańskiego ...

... Było to najprawdopodobniej przed wizytą św Heleny ...

... Nie ustalono dokładnej daty fundacji klasztoru. Łączy się ją jednak z przybyciem św Heleny ...

... Św Helena przywiozła wiele relikwii związanych z Męką Pańską ...

... Od 1700 roku monaster posiadał sułtański firman zapewniający mu nietykalność ...

 Za pomoc walczącej o niepodległość Grecji przełożony wspólnoty Dosyteusz został stracony w Nikozji

  

... Razem z Dosyteuszem stracono wielu innych duchownych, metropolitów i arcybiskupa ...

Ostatnie spojrzenie na Carskie Wrota

     Już w poprzednim poście pisałam, że na Cyprze z głodu umrzeć nie można. Spacerując wieczorami po Pafos widziałam wystawione przed sklepami kartony z bardzo dojrzałymi owocami, które można było sobie wziąć.
      W Omodos natomiast w otwartych na oścież sklepikach, wylegających także na wąskie uliczki, sprzedawcy prześcigali się w częstowaniu lokalnymi delicjami. Po takiej degustacji wystarczyło już tylko gdzieś zasiąść na moment i wypić kawę na przykład po cypryjsku…

Ela - tłumaczy co i jak

Centrum malowniczej wsi Omodos

Omodos

Omodos

Omodos

Omodos

Omodos

Omodos

Omodos

Omodos

Wtorek, 9 kwietnia 2013 roku 
cdn