Ars poetica, czyli godziny przy piórze leczą rany...

... z nadzieją

      Niedziela, 20 listopada 2011 roku

      Listopad tego roku jest dla nas łaskawy, obdarza dobrą pogodą i cieszy oczy złotym pejzażem. Ci, co siedzą w domach, albo nieustannie pędzą przed siebie nie zatrzymując się ani na chwilę, nie widzą tego, jak kolejna pora roku z wolna przemija, a my wraz z nią.

       Ale są tacy, których w domu nie zatrzyma ani deszcz, ani wichura, ani zimno, ani żadne inne licho. Wyjmują stopy z ciepłych bamboszy, wkładają odpowiednie do panującej pogody ubrania i wędrują, a to po lesie, a to gdzieś po łąkach poszukując tego, co trzyma ich przy życiu w dobrej kondycji nie tylko fizycznej, ale także tej psychicznej.

   

    Weźmy na ten przykład mojego ojca, który mimo skończonych dziewięćdziesięciu jeden lat zachowuje nadal dobre zdrowie i formę niejednego pięćdziesięciolatka, no może przesadziłam z tym wiekiem, bo pamięć mu już zawodzi i nieraz powtarza po kilka razy to samo, ale dopóki wie jak się nazywa i gdzie mieszka nie jest zagrożeniem dla siebie samego. 

    Imponującym jest fakt, że codziennie, tak jak odmawia pacierz, jeździ na rowerze i nawet zlodowaciały śnieg nie jest w stanie go zatrzymać, chyba, że dopadnie go przeziębienie, z którym ciężko walczy. No i niech mi ktoś powie, że pewna systematyczność i upór się nie opłaca. Opłaca się i to bardzo, bo mój ojciec nie narzeka, nie stęka, nie marudzi, nikomu życia nie zatruwa, wręcz przeciwnie uśmiecha się do każdego i złego słowa nie powie. Jedyną jego tęsknotą jest jego żona, a moja matka, która opuściła nas dwadzieścia lat temu. Do niej wzdycha, do niej tęskni i z nią rozmawia. Codzienne odwiedza jej grób i żyje od jednej rocznicy jej śmierci do drugiej i każdego roku, już na kilka miesięcy wcześniej zamawia mszę świętą w jej intencji. Dla niego to najważniejszy dzień w kalendarzu. Zaprasza wtedy bliższą i dalszą rodzinę na uroczysty obiad i cichutko obserwuje gości zważając na to by nikomu niczego nie zabrakło. Słuch ma słabszy, więc nie wiele z rozmów przy stole do niego dociera. Ważne jest, że wszyscy tego dnia uczestniczą w tej jego tęsknocie, do tej jedynej kobiety jego życia, ukochanej Anieli…

Jubileusz 90-lecia

W Cieliczance na przejażdżce

    Każdy ma swój świat swoje zmartwienia i marzenia. Niektórzy z nas żyją prosto i radośnie. Niektórzy, ślepo zapatrzeni w siebie, nigdy nie znajdują swojego szczęścia i nigdy nie przeżyją takiej miłości, takiego uczucia, jakie żywili wobec siebie moi rodzice…

Kołobrzeg - poranna przejażdżka po plaży

Leśny Ludzieniek - oczywiście wycieczka rowerowa

Sierpień 2010 roku - dziewięćdziesiąte urodziny taty

     W tym roku zjazd rodzinny miał miejsce w trzecią niedzielę października.
    Tego dnia na drugim już „Krakowskim Salonie Poezji” w Supraślu czytano wiersze Bolesława Leśmiana. I chociaż nie byłam na tym spotkaniu, to wpiszę króciutki fragment jednego z nich:

      Często w duszy mi dzwoni pieśń, wyłkana w żałobie

      O tych dwojgu ludzieńkach, co kochali się w sobie…

      To był nieco przydługi wstęp do trzeciego „Krakowskiego Salonu Poezji”, ale nie mogłabym o nim napisać pomijając drugie spotkanie, na którym z przyczyn usprawiedliwionych nie byłam.

Piotr Dąbrowski i Maria Pakulnis

To była dobra muzyka

      Tej niedzieli, 20 listopada Maria Pakulnis i Piotr Dąbrowski czytali poezję Zbigniewa Herberta.

      Wyznam szczerze, że twórczość Herberta nie była mi znana na tyle, żeby o niej rozprawiać. Poeta, należał do pokolenia moich rodziców, był młodszy od mojego taty o cztery lata i w czasach mojej edukacji w Polsce, nie był ani popularny, ani o nim nie mówiono. Sięgnęłam do jego wierszy wtedy, kiedy sama pracowałam w szkole i to dzięki mojej przyjaciółce, nauczycielce języka polskiego, która często opowiadała mi, jaki program realizuje na lekcjach. Obdarzyła mnie nawet antologią poezji dla maturzystów „Być poetą”, z wierszami tych, o których za moich szkolnych czasów się nie mówiło.

      O tło muzyczne podczas ostatniego salonu zadbało trio Piotra Chocieja.

Tak właśnie muzyków: kontrabasistę, saksofonistę i perkusistę przedstawił właściciel „Alkierza” i nie mówiło się już później nic na ich temat, a warto, bo występ był rewelacyjny. Zresztą mam słabość do kontrabasu i grających na tym instrumencie. Ileż możliwości ma właściciel tego wielkiego pudła rezonansowego. To był taki jazz klubowy w dobrym wykonaniu. Pierwsze dźwięki grane pizzicato inaczej mówiąc wydobywane poprzez szarpanie strun palcami popłynęły właśnie z tego dużego instrumentu, potem słychać było delikatne uderzenia miotełek perkusisty, i wreszcie coraz silniejsze dźwięki saksofonu, po czym muzycy puścili wodze fantazji, a ja mogłabym słuchać i słuchać tych wewnętrznych wynurzeń, które wypływały spod niezwykle ruchliwych i zwinnych rąk kontrabasisty, saksofonisty i perkusisty.

      Kiedy tylko umilkły instrumenty usłyszałam pierwszy wiersz Zbigniewa Herberta „Pudełko zwane wyobraźnią” opowiadający o rzeczach zwykłych, którym na co dzień nie przyglądamy się uważnie. Rzeczywistość i wyobraźnia. Pudełko – drewniany klocek, a ile tajemnic w sobie kryje, wystarczy tylko palcem zapukać, żeby wyczarować niezwykłość…, ale jaką: kukułkę, drzewa, las, rzekę, góry, doliny, miasta, wieżę, domki – a więc realne elementy rzeczywistości…

      Pełna problemów współczesność sprawia, że wewnętrzna równowaga człowieka ulega zachwianiu, szukamy takich doznań, które wyzwoliłyby nas z lęków. Dlaczego czytamy dzieciom bajki na dobranoc? Bo bajka to remedium oczyszczające ze złych myśli, pobudzające wyobraźnię i wprowadzające ład w tym nie zintegrowanym, rozdartym świecie.

      Byłam oczarowana poezją Zbigniewa Herberta. Zapisałam wszystkie tytuły jego wierszy przeczytanych podczas niedzielnego spotkania. Był „Napis”, „Próba opisu”, „Kura”, ”Przedmioty”, ”Nigdy o tobie”, ”Kamyk”, „Drewniana kostka”, „U wrót doliny”, „Różowe ucho”, „Epizod”, „Jedwab duszy”, „Potęga smaku”, „Higiena duszy”, „Wróżenie”, „Pan od przyrody”, no i oczywiście „Pan Cogito” – „Pan Cogito myśli o powrocie do rodzinnego miasta”, „Pan Cogito czyta gazetę”, „Co myśli Pan Cogito o piekle”, „Pan Cogito o cnocie” i na zakończenie „Przesłanie Pana Cogito”- gdzie według Herberta „musisz być odważny, gdy rozum zawodzi” nie możesz poddawać się strachowi, musisz wierzyć w słuszność swoich ideałów, bo tylko to tak naprawdę się liczy. Poeta mówi: „idź” po swoje nieszczęście, po klęskę, która będzie twoją ostatnią nagrodą, „idź” dumny, pełen honoru i godności wśród tych, którzy są słabi, skruszeni, przepełnieni strachem, wśród tych, którzy odwrócili się od innych. Ocaliłeś swoje życie nie po to, aby tylko żyć, musisz udowodnić swoją prawość, dobro i miłość…

Piotr Dąbrowski

Maria Pakulnis

     Piotr Dąbrowski – aktor i dyrektor białostockiego teatru czytał znakomicie wybrane wiersze, natomiast Maria Pakulnis, jak mi się wydaje miała swój zły dzień i myślami była gdzie indziej. Nie były to łatwe teksty, a ja miałam wrażenie, że moja ulubiona aktorka czytała je tak jakby to były jakieś ćwiczenia fonetyczne, taka rozgrzewka mięśni twarzy przed właściwą recytacją. Zapewne coś ją trapiło. Wydawało mi się, że za chwilę wybuchnie płaczem i powie nie, dzisiaj nie mogę czytać Herberta. Myślę, że resztkami sił dotrwała do końca spotkania, potem dowiedziałam się od osób, które z nią rozmawiały, że jeden z wierszy czytał jej syn na pogrzebie męża. No cóż, zdarzyć się może nawet najlepszemu aktorowi. Mimo to cieszyłam się bardzo, że mogłam panią Marię zobaczyć z bliska, tak zwyczajnie nie teatralnie. Zachwyciła mnie jej uroda – uroda kobiety dojrzałej, zadbanej, o drobnej delikatnej figurze, zapewne z wielkim apetytem na życie, ale przy tym skromnej i miłej.

Sama tego dnia byłam w nie najlepszej kondycji, położyłam się spać około godziny trzeciej nad ranem, spałam krótko i obudziłam się z niewielką, ale dokuczliwą migreną. Chciałam porozmawiać z tą dwójką aktorów, ale czułam, że tego dnia nie dam rady…

Maria Pakulnis

      Ech poezja! Jeśli nawet jest kłamstwem, to kłamstwem pięknym!

O pięknie poezji Dante Alighieri mówił: „O, pieśni, myśl twą wypowiadasz tak mozolnie a mocno, że nieliczni będą, jak sądzę, ci, co ją zrozumieją… Jeśli więc się zdarzy, że pójdziesz między ludzi nie mających dla niej zrozumienia, to proszę cię, skup twe siły i powiedz im mą radosną nowinę: zważcie przynajmniej jak jestem piękna!” /Convivio, II Canzone Prima, 53-61/

      Ech, wiersze pisać…!

…nie chcę tym stwierdzeniem zakończyć mojej kartki z pamiętnika, muszę jeszcze wspomnieć o „Balu u Pana Boga”- koncercie, na którym zaśpiewała Joanna Słowińska, a na akordeonie "Pigini" zagrał Jarosław Bester. Ta dwójka artystów, związana z Krakowem wystąpiła również w „Alkierzu”, ale dwa dni wcześniej.

Joanna Słowińska

Jarosław Bester

      Do Supraśla przyjechali z poezją, ale śpiewaną. W ich repertuarze znalazły się kompozycje Zygmunta Koniecznego, do słów Agnieszki Osieckiej, Jana Jakuba Kolskiego, Ernesta Bryla, Stanisława Wyspiańskiego, oraz piosenki Włodzimierza Wysokiego i Jacka Kaczmarskiego. Wspaniała uczta dla ducha, cudne teksty, świetna muzyka o wyjątkowym brzmieniu akordeonu…., tylko…, przydałby się remont domu ludowego i ktoś, kto zadbałby o stosowną dekorację sali odpowiednią do wydarzenia kulturalnego… Nawet dobry obiad nie smakuje przy niechlujnie nakrytym stole, podanym w starej, zniszczonej zastawie.

W pracowni

Lekkim krokiem

przechodzi

od plamy do plamy

dobry ogrodnik

podpiera kwiat patykiem

człowieka radością

słońce błękitem

potem

poprawia okulary

nastawia herbatę

mruczy

głaszcze kota

Pan Bóg kiedy budował świat

marszczył czoło

obliczał obliczał obliczał

dlatego świat jest doskonały

i nie można w nim mieszkać

za to

 świat malarza

jest dobry

i pełen pomyłek

oko chodzi sobie

od plamy do plamy

od owocu do owocu

oko mruczy

oko uśmiecha się

oko wspomina

oko mówi można wytrzymać

gdyby tylko udało się wejść

do środka

tam gdzie był ten malarz

bez skrzydeł

w opadających pantoflach

bez Wergiliusza

z kotem w kieszeni

fantazją dobroduszną

i nieświadomą ręką

która poprawia świat

                

         /Zbigniew Herbert – Studium przedmiotu, 1961/