Naprzeciw SZCZĘŚCIU: Paryż

czwartek, 5 maja 2016

Paryż - Park Montsouris

Park Montsouris znajduje się w czternastej dzielnicy Paryża naprzeciwko miasteczka uniwersyteckiego Cité InternationaleUniversitaire de Paris (CIUP). Ze względu na bliskość tych dwóch miejsc, już od wczesnych godzin przedpołudniowych, w parku, na trawnikach, pod rozłożystymi drzewami, w altanach i alejach króluje młodzież. Można ją spotkać w każdym zakątku. Biegają, gimnastykują się, uprawiają sztuki walki..., trenują.

     Park Montsouris urządzono na powierzchni piętnastu hektarów w czasach Drugiego Cesarstwa na zlecenie Napoleona III. Cesarzowi, Paryżanie zawdzięczają także: Bois de Boulogne na zachodzie, Buttes-Chaumont na północy, Bois de Vincennes na wschodzie no i oczywiście Parc Montsouris na południu.

    Parc Montsouris, podobnie jak Parc Buttes-Chaumont, powstał na terenie dawnych nie używanych już kamieniołomów, które po definitywnej likwidacji (1785) Cmentarza Niewiniątek zamieniono na miejsce pochówku resztek szczątków zmarłych. Do wyrobisk przekształconych na katakumby przewieziono wówczas osiemset trzynaście wywrotek kości. Ogólnie wymienia się liczbę sześciu milionów zwłok przetransportowanych również i z innych cmentarzy. Ossuarium miejskie znajdujące się dwadzieścia metrów pod powierzchnią ziemi zwiedza w ciągu roku około trzystu tysięcy osób. Zwiedzającym udostępniono zaledwie 2 kilometry korytarzy, co stanowi ponoć 0,05 % tej ogromnej przestrzeni rozciągającej się pod powierzchnią parku Montsouris i kilku innych dzielnic Paryża.
    Ale nie tylko dawne kopalnie odkrywkowe stwarzały ogromny problem. Trudności w zagospodarowaniu terenu przysparzały także biegnące tamtędy linie kolejowe: Sceaux - z północy na południe i Petite Ceinture - ze wschodu na zachód.

    Baron Haussmann, odpowiedzialny za przeobrażenie Paryża, zlecił realizację projektu inżynierowi Alphand w 1860 roku, za niebagatelną jak na tamte czasy sumę 1 750 000 franków. Jednak ze względu na wymienione komplikacje budowę parku rozpoczęto siedem lat później (1867) i mimo iż prace trwały aż jedenaście lat (1878), to inauguracja parku odbyła się w dwa lata po rozpoczęciu budowy, czyli w 1869 roku.
    Legenda to czy nie, ale w dniu otwarcia parku woda w sztucznym jeziorze zniknęła. Spłynęła do podziemnych wyrobisk. Na widok pustego zbiornika, inżynier odpowiedzialny za jego konstrukcję, popełnił samobójstwo. Przypomniało mi to historię Vatela, słynnego francuskiego kucharza z epoki Ludwika XIV, który powiesił się na klamce swojego apartamentu, po tym jak na czas nie dostarczono ryb na przyjęcie odbywające się na cześć króla w zamku Chantilly.

    Nazwa Montsouris (mont - góra, szczyt, souris - mysz) to zniekształcenie poprzedniej nazwy Moquesouris (moquer - kpić, drwić, żartować sobie z kogoś...), którą nadano temu miejscu dawno temu, najprawdopodobniej w szesnastym wieku, kiedy to w opuszczonych starych młynach zamiast kamieni młyńskich harcowały już tylko myszy.

    Podczas zrywu rewolucyjnego Komuny Paryskiej (marzec - maj 1871) i w czasie drugiej wojny światowej Park Montsouris był miejscem walk. Nakręcono tu także mnóstwo scen filmowych.

Na terenie Parku Montsouris posadzono wiele gatunków drzew. Wszystkie zachwycają urodą, wiekiem, rozmiarami... I tak na przykład ogromny platanowiec - hybryda platana wschodniego i zachodniego wysoka na czterdzieści metrów, mierząca niemal sześć metrów w obwodzie, to platan klonolistny (Platanus x acerifolia, Willd) posadzony w tysiąc osiemset czterdziestym roku.

    Park zdobią rzeźby z brązu i kamienia.

    Przy wejściu, od strony Cité odnajdziemy pomnik amerykańskiego rzeźbiarza Gutzona Borgluma (1867-1941) przedstawiający Tomasa Paine'a (1737-1809) - obywatela świata, angielskiego pisarza i myśliciela doby oświecenia, prekursora liberalizmu, orędownika wolności i demokracji...
    Na jednej ze stron postumentu widnieje napis: Niezależność jest moim szczęściem i widzę rzeczy takimi jakie są. Mój kraj to świat, moja religia to czynienie dobra (tłumaczenie własne).

Innym przyciągającym uwagę monumentem jest czterometrowej wysokości meridiana paryska - niegdyś instrument astronomiczny, służący do pomiaru wysokości Słońca na niebie, wykonana przez Antoine'a Vaudoyera w tysiąc osiemset szóstym roku, zwana la mire du Sud albo la mire de l'Observatoire. Początkowo umieszczona w ogrodzie Paryskiego Obserwatorium, dzisiaj nie leży dokładnie w linii południowej lecz siedemdziesiąt metrów na wschód od niej.
Widnieje na niej napis:
DU REGNE DE ... [NAPOLEON - imię zostało usunięte] MIRE DE L'OBSERVATOIRE - MDCCCVI

     W parku znajduje się pomnik upamiętniający drugą wyprawę francuskiego podróżnika, podpułkownika Paula Flattersa, której celem było zbadanie terenów pod zabudowę transsaharyjskiej linii kolejowej od wybrzeży Morza Śródziemnego do Sudanu. W wyprawie tej wzięło udział dziewięćdziesiąt osób. Jednak drugą ekspedycję Flattersa niespodziewanie, 16 lutego 1881 roku, zaatakowali Tuaregowie mordując podpułkownika i piętnastu innych uczestników wyprawy. Ci co zostali przy życiu zachowali broń i amunicję, która na Saharze na nic się zadała. Zmarli z braku wody i żywności. Do Warkali powrócili nieliczni.
    Na monumencie widnieje napis:
    Au colonel FLATTERS, chef de la mission chargée des études du chemin de fer transsaharien et à ses compagnons, MM-MASSON capitaine d'état major, GUIARD medecin major, BERINGER ROCHE ingeneurs chefs de service, SANTINI ingénieur adjoint, DE DIANOU lieutenant, DENNERY POBECUIN sous-officiers à BRAME et à toute l'escorte massacrés en Afrique par les Touaregs le 16 février 1881 après avoir accompli leur mission.